Diagnoza i leczenie grzybicy paznokci

Grzybica paznokci nie zniknie nieleczona (choć część osób borykających się z tym problemem tak uważa). Brak leczenia doprowadza do pogłębienia się choroby i zaatakowania innych partii ciała. Jeżeli leczeniu farmakologicznemu towarzyszyć będzie odpowiednia higiena i pielęgnacja, to możemy spodziewać się zadowalających efektów.

Aby zdiagnozować chorobę, wykonuje się badanie mykologiczne, które polega na tym, iż pobiera się wycinek masy rogowej spod paznokcia i poddaje go badaniu pod mikroskopem. Jeżeli podczas tego badania potwierdzi się obecność grzybów, wówczas należy dokładnie zdiagnozować ich rodzaj. W tym celu wykonuje się kolejne badanie – posiew. Na wyniki czeka się około 7 dni. Jeżeli mamy do czynienia z dermofitami, to na wyniki będziemy musieli poczekać około trzech tygodni.

Grzybica paznokci jest chorobą przewlekłą a jej leczenie trwa czasami nawet kilka miesięcy. Zanim zastosuje się odpowiednie leczenie, należy wykluczyć inne choroby, które maja bardzo podobne objawy do grzybicy paznokci. Chodzi tu między innymi o łuszczycę, zakażenie bakteriami, wyprysk, liszaj płaski, łysienie i dystrofię paznokci (zmiany towarzyszące miażdżycy, cukrzycy i zaburzeniom krążenia).

W terapii grzybicy paznokci stosowane są trzy metody: leczenie ogólne, leczenie miejscowe oraz metoda chirurgiczna (polega na usunięciu chorobowo zmienionych płytek paznokcia). Aby terapia była skuteczniejsza i szybsza lekarze często łączą te metody. Oczywiste jest, że o tym, jaka metoda zostanie zastosowana, decyduje między innymi wiek pacjenta, postać kliniczna choroby i stan zdrowia pacjenta.

W leczeniu grzybicy paznokci stosuje się terbinafinę, która ma działanie grzybobójcze i grzybostatyczne. To lek wspomagający leczenie głównie drożdżaków i dermatofitów. Jego działanie polega na hamowaniu rozwoju grzyba, który odpowiada za rozwój grzybicy paznokciowej i wytwarzanie substancji mających działanie grzybobójcze (tzw. skwalen).

Inną metodą stosowaną przy leczeniu grzybicy paznokci jest tak zwana terapia pulsowa. Polega ona na tym, że podaje się pacjentowi lek itrakonazol, który zaaplikowany na płytkę paznokcia działa jeszcze przez dłuższy okres po podaniu. Jeden puls oznacza, że lek należy podawać przez jeden tydzień w miesiącu. W leczeniu grzybicy paznokci u rąk najczęściej stosuje się dwa pulsy, czyli podaje się lek przez dwa tygodnie w czasie dwóch miesięcy, stosując trzytygodniową przerwę. Jeżeli leczenie ma objąć grzybicę paznokci u stóp, wówczas dawkuje się trzy pulsy. Nie należy się martwić tym, że po zakończeniu leczenia metodą pulsowa paznokcie nadal mogą wyglądać na chore. Ich wzrost trwa bardzo powoli, a nowa płytka paznokciowa może pojawić się dopiero po upływie około 6-9 miesięcy. Ten sposób leczenia ma wiele zalet. Przede wszystkim pacjentom daje się możliwość prostszego dawkowania leków, ogranicza się czas ich stosowania i w związku z tym redukuje możliwość wystąpienia działań niepożądanych. Dzieje się tak dlatego, że poziom lekarstwa w surowicy szybko się obniża zaraz po zakończeniu dawkowania. Nie bez znaczenia jest również fakt, że ten sposób leczenia znacznie redukuje jego koszty. Według najnowszych badań leczenie metodą pulsową jest efektywniejsze od leczenia terbinafiną. Oczywiście przed wyborem sposobu leczenia należy poznać wynik badania mykologicznego. W chorobie, której przyczyną są dermofity, zastosować należy terbinafinę. Przyjmuje się ją codziennie przez 6 tygodni (można stosować do 6 miesięcy w terapii ciągłej). Natomiast w infekcjach wywołanych przez drożdżaki i pleśnie lek ten jest mniej skuteczny. Lekiem o szerszym działaniu przeciwgrzybicznym jest itrakonazol.

Skuteczność całkowitego wyleczenia grzybicy sięga 70%, pod warunkiem, że zastosowano prawidłowe leczenia, a pacjent stosuje się do zaleceń lekarza. Według dermatologów leczenie grzybicy przynosi lepsze efekty u osób młodych i pacjentów w średnim wieku. Leczenie starszych pacjentów z grzybicą paznokci w zaawansowanym stadium, której często towarzyszy grzybica stóp i zaburzenia w prawidłowym odrastaniu płytki paznokciowej, jest zdecydowanie trudniejsze. W takich przypadkach oprócz leczenia farmakologicznego wprowadza się miejscowe stosowanie roztworów przeciwgrzybicznych, np. specjalnie przygotowane lakiery, którymi smaruje się płytkę paznokciową (np. Batrafen, Lorecyl).

Obecnie przy leczeniu grzybicy paznokci stosuje się również jednoprocentowy bifonazol w połączeniu z 40% kremem mocznikowym. Leczenie miejscowe stosuje się najczęściej jako uzupełnienie terapii ogólnej. W szczególnych przypadkach stosuje się metodę chirurgiczną. Polega ona na usunięciu zajętych grzybicą płytek paznokci. Ma ona swoje zastosowanie, gdy choremu towarzyszą dolegliwości bólowe, gdy mamy do czynienia z boczną postacią grzybicy paznokci lub gdy pogrubienie paznokcia przekroczyło 4 mm. Istnieją też domowe sposoby walki z grzybica paznokci. Jednym z nich jest kuracja octowa, która była znana podobno już w starożytności. Polega ona na moczeniu nóg w roztworze sporządzonym z białego octu. Stopy należy moczyć w takiej miksturze przez około 30 minut. Aby kuracja zaczęła przynosić oczekiwane rezultaty, należy zabieg ten powtarzać rano, w południe i wieczorem oraz dodatkowo w ciągu dnia owijać stopy bandażem nasączonym w occie. Chodzi o to, że ocet ma kwaśny odczyn i może zahamować rozwój grzybicy.

Ważne jest, by udać się do dermatologa możliwie jak najszybciej, gdy tylko pojawią się niepokojące objawy. Nie należy bagatelizować zmian pojawiających się w obrębie paznokci i na skórze, gdyż nieleczona grzybica może stać się po prostu uciążliwa i, co gorsza, choroba może dotknąć pozostałych członków rodziny. Niektórzy zalecają również stosowanie octu jabłkowego, który należy zastosować, kiedy do zmian chorobowych nie można dotrzeć z kremami czy maściami leczniczymi (np. pod paznokciem). Zaleca się picie octu w ilości dwóch łyżek dziennie. Można jego kwaśny smak zmniejszyć, mieszając ocet jabłkowy z ulubionym sokiem owocowym.

Przyczyny niepowodzenia leczenia

Najczęściej przyczyną tego, iż leczenie grzybicy paznokci nie przynosi oczekiwanych rezultatów jest źle dobrany lek, który zakresem swojego działania nie obejmuje zmian chorobowych. Poza tym do braku sukcesu terapii może przyczynić się niestosowanie się chorego do zaleceń lekarza, nieregularne przyjmowanie leku lub jego złe dawkowanie. Jeżeli zbyt wcześnie zakończymy leczenie, również nie uda nam się pokonać choroby. Należy również pamiętać o regularnej dezynfekcji obuwia.

Leczenie kandydozy a krążenie w kończynach dolnych

Sukces leczenia zależy również od tego, w jakim tempie rosną paznokcie. To zaś uwarunkowane jest krążeniem w kończynach dolnych. U osób starszych paznokcie rosną zdecydowanie wolniej. Niestety coraz częściej u młodych osób spotyka się choroby naczyniowe będące rezultatem innych schorzeń, np. cukrzycy czy też spowodowane niezdrowym trybem życia (palenie papierosów, zła dieta). Problemy z krążeniem mogą być też wynikiem poniesionych urazów i złamań kończyn. Aby leczeni grzybicy paznokci było skuteczne, wprowadza się również leki, które mają za zadanie poprawę unaczynienia kończyn.

Nawroty i powikłania

Charakterystyczne dla grzybicy paznokci jest to, iż jest to choroba bardzo trudna do wyleczenia. Jeżeli uda się ją już wyleczyć, często zdarzają się jej nawroty. Powikłaniem nieleczonej grzybicy paznokci może być całkowite zniszczenie płytki paznokciowej. Im wcześniej choroba zostanie wykryta, tym większe prawdopodobieństwo jej wyleczenia. Ponadto wczesne wykrycie może skutkować tym, że zbędne okaże się zastosowanie dodatkowo środków doustnych w leczeniu.